Lymfoedeem is een ophoping van lymfevocht in het lichaam doordat de lymfevocht niet voldoende kan worden afgevoerd door de lymfevaten. De lymfevaten in het lichaam nemen vocht en afvalstoffen op uit het weefsel en vervoeren dit lymfevocht richting de dichtstbijzijnde lymfeklieren. Als lymfevaten beschadigd zijn of verwijderd, kan het lymfesysteem slechter functioneren waardoor het vocht zich ophoopt. Lymfoedeem komt vaak voor in armen en benen maar kan ook in andere lichaamsdelen zitten. Lymfoedeem kan een grote impact hebben op de kwaliteit van leven. Het is belangrijk om tijdig de diagnose te stellen om verergering te voorkómen. Met een goed behandelplan kan veel worden bereikt.

Hoe krijg je lymfoedeem?

Lymfoedeem is een chronische aandoening. Er wordt onderscheid gemaakt in primair en secundair lymfoedeem.

Primair lymfoedeem wordt veroorzaakt door een aangeboren afwijking van het lymfestelsel. Hierdoor functioneert het lymfestelsel niet goed. De eerste klachten kunnen al direct na de geboorte ontstaan. Meestal ontstaan de eerste klachten tussen het 15^e en 35^e levensjaar, met name bij vrouwen.

Bij secundair lymfoedeem is er sprake van een beschadiging van het lymfestelsel of een verwijdering van lymfeklieren als gevolg van onder andere de behandeling voor kanker, infecties of een ongeval. Hierdoor kan het lymfevocht slechter worden afgevoerd. 

Hoe wordt de diagnose lymfoedeem gesteld?

De meest voorkomende symptomen van lymfoedeem zijn:

• Gezwollen benen, enkels of armen
• Tintelende benen of armen
• Vermoeide of zware benen of armen
• Slecht genezende wondjes
• Bij gevorderde oedeem is het is moeilijk een kuiltje te drukken in het oedeem. Het oedeem voelt ‘vast aan’.
• Het oedeem vermindert niet (veel) gedurende de nacht.
• De huidplooi net onder de tweede teen is niet goed op te pakken (huidplooitest).

Een (huis)arts, huidtherapeut of dermatoloog kan de diagnose stellen. Kijk hier voor een overzicht van huidtherapeuten.

Welke behandeling is er voor lymfoedeem?

Voor de behandeling van lymfoedeem zijn verschillende behandelingen mogelijk. In eerste instantie wordt de behandeling ingezet om zo snel mogelijk vochtophoping weg te werken. Dit kan een combinatie zijn van bijvoorbeeld manuele lymfedrainage en compressietherapie. Als het oedeem minder is geworden, moet het worden onderhouden. Belangrijk is een goede huidverzorging (om infecties tegen te gaan), het dragen van elastische kousen, een gezonde leefstijl, lichamelijke overbelasting voorkómen, (zelf) massage en afhankelijk van de situatie lymfedrainage behandeling. 

Meer informatie: